Plan jest produktem końcowym procesu planowania i jest to narzędzie kształtujące przyszłość. Ponieważ jednak plany są oparte na prognozach i programach, nie tylko kształtują przyszłość, ale również ją przewidują. Zasadnicza różnica między prognozą i programem a planem polega na tym, że dwa pierwsze są odpowiednio domniemaniami i projektami, plany zaś są decyzjami (M. Juchniewicz, K. Pasternak 2000, s.12).
Plan, czyli program organizacyjny dla kadry menedżerskiej, sprowadzający się do podejmowania trafnych decyzji tak aby uzyskać oczekiwane skutki w jej przyszłości (np. zwiększenie efektywności, skuteczności i jakości działania), można stosunkowo łatwo poddać krytycznej ocenie, sprawdzając czy spełnia następujące kryteria:
-
celowości, oznaczającej konieczność określenia i doboru środków właściwych do osiągnięcia zaplanowanych celów,
-
wykonalności, czyli realistycznej oceny planowanych przedsięwzięć. Niewątpliwie realizm planu można skutecznie ocenić zwykle dopiero po zakończeniu jego realizacji (ex post). W praktyce jednak postulat ten sprowadza się do konieczności stosowania odpowiednich metod prognozowania. Wykonalność związana jest również z oceną możliwości osiągnięcia wyznaczonych etapów planów w oznaczanych terminach,
-
operatywności, oznaczającej prostotę, przejrzystość, zrozumiałość założeń, umożliwiając w konsekwencji sprawne wdrożenie i realizację planu działania,
-
wielowariantowości, która związana jest z przygotowaniem przynajmniej trzech wariantów planu (prawdopodobnego, pesymistycznego i optymistycznego) przygotowania planu działania firmy,
-
ograniczonej szczegółowości, wynikającej z horyzontu czasowego planu. W praktyce szczegółowość planu maleje wraz z wydłużaniem się horyzontu planowania, np. jeśli plany operacyjne sporządzane w miesięcznych 1ub kwartalnych odstępach czasu są planami strategicznymi operują zwykle okresami rocznymi,
-
zupełności, oznaczającej wyczerpujący opis całego przedsięwzięcia, wraz z określeniem wszystkich czynników, które mają na niego decydujący wpływ.
