Stres jest sytuacją pojawiającą się w życiu każdego człowieka. Dyspozycja do przeżywania i ujawniania reakcji lękowych jest wrodzona. Uczucie lęku to przeżycie indywidualne, charakterystyczne dla stanu lub sytuacji, w jakiej znajduje się jednostka. Każdy człowiek może reagować w sytuacji stresu inaczej. Specyficzną formą reakcji lękowych u dzieci jest fobia szkolna, której źródłem może być sytuacja związana z wypełnianiem roli ucznia. Stres to nic innego jak wzmożony niepokój i strach odczuwane podczas przygotowań do egzaminu i w jego trakcie. Stres egzaminacyjny stał się obiektem zainteresowań wielu badaczy, głównie ze względu na jego wpływ na osiągnięcia ucznia na egzaminie. Na ogół z badań wynika, że uczniowie charakteryzujący się wysokim poziomem lęku egzaminacyjnego osiągają gorsze rezultaty w porównaniu z osobami o niskim poziomie stresu.
Lęk i stres to negatywne emocje i stany wywołane poczuciem zagrożenia. Gdy jest silny, działa paraliżująco. Podobnie dzieje się z osobą ogarniętą stresem egzaminacyjnym. Stres egzaminacyjny jest niepokojem ucznia o jego sprawność psychiczną podczas egzaminu i o wynik, jaki uzyska. Uczniowie mają wówczas tendencje do samokrytycyzmu, a ich myśli w sposób niekontrolowany skupiają się na porównywaniu z innymi oraz na wątpliwościach co do własnych możliwości oraz strachu przed ewentualną porażką.
Główne objawy stresu przedegzaminacyjnego to:
• Ogólna nerwowość przed egzaminem,
• Niemożność pozbycia się niepokoju,
• Niepewność wyniku egzaminu,
• Przewidywanie słabego wyniku,
• Napięcie podczas egzaminu,
• Zapominanie najprostszych wiadomości,
• Przezywanie skutków spodziewanej porażki,
• Nastrój paniki,
• Silne bicie serca,
• Zaburzenia żołądkowe.
Stres egzaminacyjny wyraża się przede wszystkim lękiem o ocenę. Dlatego pojawiają się w dydaktyce koncepcje, które próbują ograniczyć „terror oceniania”. Postuluje się między innymi ograniczenie najbardziej stresujących działań do minimum. Praktycy polecają także metodę zaznajomienia uczniów z systemem oceniania. Uczniowie powinni znać wymagania programowe, mieć prawo do stawiania pytań w tej kwestii. Postuluje się także zwiększenie roli ucznia w realizacji wymagań programowych
Niemierko B., Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki. Warszawa 2007.